ประวัติ อบต.สะเอียบ
เมืองสะเอียบเป็นหัวเมืองโบราณขนาดเล็กของล้านนา ปัจจุบันมีสถานภาพทางการปกครองตามกระทรวงมหาดไทยเป็นตำบลสะเอียบ อำเภอสอง จังหวัดแพร่
เมืองสะเอียบแห่งนี้มีหลักฐานในตำนานว่าเคยเป็นพื้นที่ที่มีการอยู่อาศัยมาหลายยุคสมัย และอาจมีการตั้งบ้านเมืองซ้อนทับกันมาแล้วหลายครั้งเริ่มตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ ๑๗ จนกระทั่งในช่วงเมื่อ ๒๐๐ กว่าปีที่ผ่านมา ตัวตนของความเป็นเมืองสะเอียบมีความเด่นชัดมากขึ้น และระบบบางอย่างก็ยังคงสืบทอดอยู่ในวิถีชีวิตของลูกหลานชาวเมืองสะเอียบมาจนถึงในรุ่นปัจจุบัน ทั้งคติความเชื่อและระบบโครงสร้างทางการปกครอง เช่น มีระบบผีเมือง มีขื่อเมืองและผีอารักษ์ประตูเมือง มีระบบการจัดเก็บและส่งส่วย ระบบเจ้าเมืองและกลุ่มขุนนางปกครอง (มี “พญาไชยยะ” หรือ “พญาไชย” เป็นเจ้าเมืองสะเอียบคนสุดท้าย(ต้นตระกูล “สะเอียบคง”) ที่ภายหลังได้สืบทอดมาเป็นระบบ “พ่อแคว่น” (กำนัน)) ที่ปกครองเมืองสะเอียบขึ้นตรงกับเมืองสา(เมืองเวียงสา) และเมืองสาขึ้นกับเมืองนครน่าน ตลอดจนมีพิธีกรรมหงายเมืองซึ่งเป็นพิธีกรรมที่เกี่ยวกับเจ้าเมืองสะเอียบโดยตรง เป็นต้น
สังเกตว่าเมืองสะเอียบเป็นหัวเมืองขนาดเล็กมาก คือเจ้าเมืองสะเอียบต้องปกครองขึ้นตรงกับเจ้าเมืองใหญ่ขึ้นไปอีก ๒ ชั้น คือ เจ้าเมืองสาและเจ้าผู้ครองนครน่าน แต่ทว่าในด้านความสำคัญที่แสดงตัวตนของความเป็นเมือง กลับมีความเด่นชัดกว่าหัวเมืองอื่นที่อยู่ในระดับเดียวกันนี้
ดังนั้นหากศึกษาประวัติศาสตร์เมืองสะเอียบก็จะแสดงให้เห็นระบบของความเป็นเมืองขนาดเล็กมากของล้านนา ที่ยังไม่มีการศึกษาค้นคว้าทั้งระบบของความเป็นเมือง และเป็นภาพตัวแทนของหัวเมืองขนาดเล็กในระดับนี้ของล้านนาได้อย่างดียิ่ง